Gaziantep El Sanatları

Gaziantep El Sanatları

El sanatları insanoğlunun var olmasıyla birlikte başlamış olup insanların bazı temel ihtiyaçlarını karşılamak için ortaya çıkmıştır. El sanatları tabiat şartlarına göre değişiklik ve çeşitlilik göstermektedir giyinme ihtiyacını karşılama gibi. Doğal çevrede bulunan topraktan yapılan toprak kaplar veya çıkartılan bakırdan elde edilen bakır kaplar dönemin şartlarına göre değişmektedir. Gaziantep el sanatları binlerce yıllık tarihinden gelen çeşitli uygarlıkların etkisiyle kendi öz değerlerini birleştirerek zengin bir kültüre sahiptir. Gaziantep’teki geziniz sonunda hatıra olarak bu el sanatlarından mutlaka kendinize ve sevdiklerinize almalısınız.

Bakırcılık

Anadolu’da en çok kullanılan maden bakırdır ve bakır işlemeciliğinin tarihi insanlık tarihi kadar eskiye dayanmaktadır. Gaziantep’te bakır işlemeciliğinin hangi tarihten beri yapıldığı bilinmemektedir. Gaziantep’te yapılan bakır eşyaların özelliği yekpare olmasıdır yani lehim veya başka bir yolla birleştirme yapılmamaktadır. Bakır eşya bakırdan ve pirinç diye belirtilen bakır ve çinko karışımından elde edilen maddeden işlenerek yapılmaktadır. Bakır kalaylanarak ev, mutfak ve süs eşyası olarak kullanılmaktadır. Bakır işlemesinde çakma ve çizme diye bilinen yöntemin dışında çekiç ve çelik kalemle yapılan işleme yapılmaktadır. Bu işleme yönteminde tek bir parça dahi bazen haftalar hatta aylarca sürmektedir. Gaziantep’te üretilen bakır eşyalar yurt içi ve yurt dışından oldukça çok talep görmektedir. Üretilen bakır işlemeler mutfak eşyaları ve turistik süs eşyalar olarak iki grupta toplanmaktadır.

Mutfak Eşyaları: Sahan, Tas, Kazan, Seferiye Tası, Maşrapa gibi bakır eşyalar mutfakta kullanım amaçlı üretilmektedir ve bu kazanlarda yapılan yemekler çok lezzetli olur.

Turistik Amaçlı Süs eşyaları: İbrik, Cezve, Vazo, Semaver ve Çaydanlık, Sini gibi bakır eşyalar turistikler tarafından talep görmekte ve alınmaktadır.

Sedefçilik
Midye kabuğu,çeşitli teller ve ceviz ağacı kullanılarak yapılan Sedefkarlık sanatı Ortadoğu’da doğmuş olup 15.yy dan sonra Osmanlılara geçmiştir. Bu sanat desenlerle zenginleştirilerek mescit ve sarayların süslenmesinde kullanılmıştır. Aynı zamanda ayna, resim çerçevesi, sehpa, mücevher sandığı, sandalye gibi ev eşyalarının yapımında da bu sanat kullanılmıştır. Sedefçilikte geometrik desenlerin yanı sıra doğadan çiçek motifleri de kullanılmaktadır. Gaziantep’te üretilen sedef işlemeli eşyalar turistik bölgelere ve yurt dışına gönderilmektedir.

Gümüş İşlemeciliği
Gaziantep tarihi İpek yolu üzerinde olması dolayısıyla birçok ticari yollar Gaziantep’ten geçmektedir ve ekonomisi çok gelişmiştir. Gaziantep’teki Karkamış Dülük ve Belkıs antik kentlerinden yapılan kazılardan çıkartılan gümüşler yörede gümüş işçiliğinin ve kullanımının çok eskilere dayandığını göstermektedir. Gümüş insanların eskiden beri süs eşyası olarak kullandığı değerli bir madendir. Osmanlılar döneminde gümüş işlemeciliği çok ilerlemiştir. Gümüş işlemeciliği son yıllarda turizmin artmasıyla ve teknolojinin de yardımıyla çok ilerleme göstermiştir.

Yemenicilik
Üstü kırmızı veya siyah deriden tabanı ise köseleden yapılan topuksuz ayakkabıya yemeni denmektedir. Doğal ürünlerden yapılmış olmasından dolayı çok sağlıklıdır ayak kokusu yapmaz, teri dışarıya verir, insan vücudundaki elektriği toprağa verir. Gaziantep’te yemeniciliğe Köşgercilik, yemeni ustalarına da Köşger ustası denmektedir.

Antep El İşlemesi
Beyaz kumaş üzerine iplik sayılarak ve çekilerek yapılmaktadır. Çekilen iplerin beyaz, krem rengi, sarı iplerle sarılması ve örülmesiyle ajurlar tamamlanıyor. Antep işlerinin hangi yıllarda başladığı kesin bilinmemektedir. Bu işlemelerde eski Türk işlemeleri karakterini taşımasından dolayı, bu işlemenin Antep’in yerli halkı tarafından yapıldığını göstermektedir. Günümüzde işleme tekniği bozulmadan renkli ipler, sim ve yardımcı nakış iğneleri kullanılarak çok güzel işlemeler yapılmaktadır.

Küpçülük
Günümüzde topraktan yapılan bu ürünler süs eşyası, çiçek saksısı ve turistik hatıra eşyası olarak üretilmektedir.

Antep Kilimciliği
Antep kilimlerinin hammaddesi öküz, deve ve at tüyü, koyunyünü ve keçi kıldır. Ceviz kabuğu, soğan kabuğu, sumak yaprağı gibi doğal ürünler boyamada kullanılmaktadır. Günümüzde akrilik iplikten yapılan kilimler bulunmaktadır. Kilimlerde kullanılan motifler sembolik motifler, hayvan motifleri, geometrik ve bitki motifleri kilimlerde kullanılmaktadır. Günümüzde motorlu dokuma tezgahlarının yaşamımıza girmesiyle Antep Kilimlerine olan talep azalmıştır. Genel olarak köylerde kendi ihtiyaçlarını gidermek için dokunmaktadır.

Aba Dokumacılığı
Deve, öküz ve at tüyünden, keçi kılından ve koyunyününden dokunan özel kumaştan yapılan erkek giysisidir. Eskiden fakir kimselerin giydiği bir giysi idi. Günümüzde maliyet düşürmek amacıyla polyesterden özel bir metotla dokunmaktadır, üzerinde çeşitli motifler bulunmakta ve halk oyunları ekiplerinde erkeklerin üzerine giydiği giysidir.

Zurnacılık
Üflemeli halk çalgılarımızdan zurna, kalın zerdali ağacından yapılmaktadır.

Müzik aletleri yapımı
Müzik aletleri bitkiler ve hayvanların; deri, bağırsak, kemik, kıl ve boynuzlarından yapılmaktadır. Gaziantep’te özellikle dut ağacından saz yapılmaktadır.

Kutnuculuk
El tezgahlarında değişik şekillerde dokunan ipekli dokuma türüdür. İçinde sentetik bir madde olmadığından dolayı çok sıhhi bir kumaş çeşididir.

Günümüzde kutnu kumaşı, yöresel bir kıyafet olarak kullanılmaktadır. Dekoratif amaçlı, çeşitli aksesuar, turistik giysi, çanta, terlik, perdelik kumaş ve folklor kıyafeti olarak ta kullanılmaktadır.

Kuyumculuk
Gaziantep’te kuyumcuların ürettiği takılar 22 ayar altından yapılmaktadır.
Gaziantep’li kuyumcular; renkli taşlı yüzük, telkari, burmalı, kemer ve daha birçok çeşit altın takı imalatı yapmışlar ve talebe göre yapmaya devam etmekteler. Gaziantep’li imalatçılar ürettikleri takılara TSE belgeli olduğunu gösteren damga vurmaktalar.